Eetstoornissen en PTSS

Eetstoornissen, het draait niet over eten of gewicht, maar wel over datgene wat er onder zit. En 1 van die dingen kan PTSS zijn. Daarom geven we hierover graag wat informatie. Aan de ene kant over wat PTSS is en meer uitleg over trauma's en ook hoe dit een invloed kan hebben op je eetstoornisherstel. Aan de andere kant is deze blog geschreven om je te tonen dat je ook kan herstellen als je deze combo hebt. Het lijkt moeilijk, want je dient aan beiden te werken en dit maakt het juist zo lastig. Als je tegen de eetstoornis ingaat, komt je PTSS meer naar boven. Als je dan nog niet geleerd hebt hoe je hiermee kan omgaan op een andere manier, wordt de eetstoornis terug sterker. Het kan dus gaan over een grote vicieuze cirkel.

Wat is PTSS nu eigenlijk?

PTSS is een afkorting en staat voor post-traumatisch stress syndroom. Misschien heb je er al over gehoord of misschien is het je nog volledig onbekend. PTSS wordt veroorzaakt door een trauma dat niet of niet goed verwerkt is. Hierdoor heeft dit trauma nog steeds een impact op je leven en gaat dit er voor zorgen dat je verschillende dingen gaat hebben die gekoppeld zijn aan PTSS, denk aan:

• Herbelevingen: dit zijn levensechte flashbacks die je op random momenten kan krijgen. Ze kunnen getriggerd worden door bepaalde woorden, plaatsen, ... Maar soms is het ook moeilijk om te weten te komen wat de trigger is.

• Nachtmerries + moeilijk om te slapen

• Wantrouwen: je bent de hele tijd op je hoede en het is ook zeer moeilijk om iemand te vertrouwen. Je gaat als het ware constant denken dat er terug iets ergs gaat gebeuren, ook al is er hier niet onmiddellijk een aanleiding voor.

• Geen verbinding / connectie: het is heel moeilijk om een verbinding te voelen met anderen, je voelt je als het ware vervreemd.

• Problemen met aandacht: het is heel moeilijk om je aandacht ergens bij te houden en je bent snel afgeleid.

• Afsluiten: je zoekt weinig contact met andere mensen en gaat vaker kiezen om je af te sluiten van sociale events.

• ...

Dit zijn natuurlijk niet alle kenmerken van PTSS, maar ze geven je wel al een beeld hoe PTSS een impact kan hebben op je leven.

Naast PTSS bestaat er ook CPTSS, dit is complex post-traumatisch stress syndroom. Als we hiernaar kijken dan gaat het ook over een trauma, maar dan eerder voor een langere periode en ook vanaf jonge leeftijd. Als we hiernaar kijken, dan zien we dat de bovenstaande kenmerken natuurlijk ook naar boven komen, maar ook nog enkele andere:

• Dissociatie: momenten waarbij je niet het gevoel hebt dat je in het moment bent en nadien kan je het gevoel hebben dat jij het niet hebt meegemaakt.

• Emotieregulatie problemen, sneller overspoeld geraken van emoties

• Een negatief zelfbeeld

• Problemen bij het aangaan van een relatie met andere personen, maar ook het onderhouden ervan is enorm moeilijk.

• ...

Hier merk je dus ook op dat het nog verder een impact gaat hebben op je leven en dat er ook meer destructieve copingmechanismen (zoals de eetstoornis) gebruikt worden om hiermee om te gaan. Het is ook door deze kenmerken dat het vaak moeilijk is om de juiste diagnose te stellen, want hier kan er ook een link gelegd worden met andere psychische stoornissen, zoals bijvoorbeeld borderline.

Doordat PTSS te maken heeft met trauma's, is het misschien ook belangrijk om hier even dieper op in te gaan. Vaak vinden mensen trauma een hevig woord. Dus wanneer spreken we nu eigenlijk over een trauma? En wanneer zou dit trauma kunnen uitgroeien tot PTSS?

Is het een trauma?

Een trauma kan je eigenlijk zien als een schokkende gebeurtenis die een impact op je heeft gemaakt. Dit kan gaan over een lichamelijk trauma (bv. een verkeersongeluk), maar ook een psychisch trauma (bv. gepest worden). Het kan gaan over 1 gebeurtenis of een opeenstapeling van gebeurtenissen. Belangrijk om te weten is dat er geen maat is om te zeggen hoe erg of hoe schokkend iets is. Dit hangt af van hoe de persoon de gebeurtenis zelf beleeft. Logischerwijs gaat het hier over een negatieve beleving die de persoon meemaakt en dus is dit ook moeilijker om te plaatsen. Doordat ze moeilijker zijn om te plaatsen, kan het ook zijn dat je ze niet kan verwerken of moeilijker een plaats kan geven. Hierdoor wordt dit een traumatische gebeurtenis.

Deze gebeurtenis wordt door de persoon zelf ook ervaren als iets wat schokkend was en je merkt ook op dat dit moeilijk te vatten is. Je kan gedurende een bepaalde periode er niet mee om en je gaat het misschien zelfs vermijden om eraan te denken. Na verloop van tijd wordt er dan ook gekeken om het trauma te kunnen plaatsen of te kunnen verwerken (eventueel met hulp). Als dit niet gebeurt, dan kan dit natuurlijk verder uitgroeien tot PTSS.

Belangrijk om te weten is dat niet elk trauma sowieso PTSS wordt, dit is echt als je het trauma niet kan verwerken. Je krijgt er dan ook klachten van, dit kan onmiddellijk zijn of jaren later.

PTSS en eetstoornissen

Zoals beschreven in de inleiding is het zo dat een eetstoornis maar het topje van de ijsberg is. Er ligt nog een hele hoop onder en dit kan ook PTSS zijn. Als we kijken, is het mogelijk dat de eetstoornis de manier is geworden voor om te gaan met het trauma. Dus het wordt niet verwerkt, maar eerder weggeduwd door middel van de eetstoornis. Om er zo niet meer mee geconfronteerd mee te moeten worden. Daarnaast is het ook zo dat een eetstoornis voor een afvlakking van de gevoelens gaat zorgen, dus ook de negatieve gevoelens. Dit alles zorgt ervoor dat de eetstoornis vaak in stand gehouden wordt.

Als er wordt gewerkt aan de eetstoornis en dus wordt ingezet op het meer eten en het regelmatiger eten en zonder compensatie, dan komen alle gevoelens en ook de herbelevingen en nachtmerries naar boven. Wat op zijn beurt ervoor zorgt dat je in een put terecht komt (vaak gepaard met depressie) en dan lijkt de eetstoornis zoveel verleidelijker. Want toen voelden we ons afgevlakt en lijkt het ook allemaal beter te gaan, terwijl dit natuurlijk maar een illusie is.

Onderzoek wijst sowieso uit dat mensen met PTSS gevoeliger zijn om een eetstoornis te krijgen, dit omdat er gezocht wordt naar een manier om met alles om te gaan. Daarnaast is het ook dat de behandelingskosten vaak ook langer zijn bij iemand met PTSS dan zonder PTSS. Dit niet omdat het niet mogelijk is om te herstellen, maar voornamelijk omdat het moeilijk is om beide simultaan aan te pakken, terwijl dit zo belangrijk is. Om mentaal te kunnen werken, dus aan traumaverwerking en aan de PTSS, is het belangrijk dat de hersenen voldoende voedingsstoffen krijgen en er andere copingmechanismen zijn dan de eetstoornis.

Dus vaak gaat er gekeken worden om eerst te werken aan de eetstoornis en ondertussen ook aan de emotieregulatie. Dit om op een andere manier om te gaan met de emoties. Als we merken dat de copingmechanismen er zijn, dan is het kijken om ook aan de traumaverwerking te beginnen. Veel mensen maken hier een terugval mee in hun eetstoornis, dus extra opvolging is dan zeker aan te raden. Ook is het goed om dit reeds op voorhand te weten, vooral voor jezelf als voor de omgeving. Want anders kan dit vaak een gevoel van hopeloosheid gaan geven, aangezien de gedachte naar boven kan komen dat je niet kan herstellen.

Als je de beide hebt, dan is het echt belangrijk om te overleggen en een team rond je te hebben (hulpverleners, omgeving, mensen die je kan vertrouwen). Dit om te zorgen dat je ook uit deze put kan geraken en zo terug je leven kan opbouwen.

Therapie bij PTSS

Voor de eetstoornis weet je waarschijnlijk al dat je naar een psycholoog, diëtist, huisarts en/of psychiater gaat, eventueel aangevuld met andere therapeuten zoals een pmt (psycho-motorisch therapeut). Als het gaat over PTSS, dan gaat er ook traumaverwerking nodig zijn en vaak wordt er aangeraden om dit bij een andere psycholoog of therapeut te doen. Zodat je op die manier ook de opsplitsing hebt tussen waar je werkt aan de eetstoornis en waar aan je trauma('s).

Welke soort therapie die je kiest, hangt natuurlijk af van persoon tot persoon. Ik denk hierbij zelf spontaan aan EMDR, brainspotting, lichaamstherapie,... Er zijn dus verschillende soorten van traumatherapie en het is zoeken naar een persoon met wie je een klik vindt en een therapievorm waarbij jij je goed voelt. Het is niet zo dat als het niet onmiddellijk lukt, dat je niet te genezen valt. Het gaat over iets dat diep zit en is daarom iets waar er ook aan gewerkt dient te worden. Dus geef zeker niet op!

Meer informatie over de verschillende vormen van therapie geven we hier niet, maar als je er vragen over hebt, aarzel niet om ons te sturen.